Het verschil tussen een overhemd en een bloes.

Het verschil tussen een overhemd en een bloes.


Wat is het verschil tussen een overhemd en een bloes? In deze blog wil ik graag op deze kwestie ingaan. Kort samengevat; ik stel dat het een misverstand is dat het overhemd puur een mannenkledingstuk is. Ik leg het echte verschil tussen een bloes en een overhemd uit aan de hand van o.a. een modehistorisch artikel en voorbeelden uit mijn winkel.

In het prille begin van mijn webshop heb ik te horen gekregen dat ik de term 'overhemd' niet kon gebruiken voor vrouwenkleding, omdat dit fout zou zijn. 

"Vrouwen dragen geen overhemden; de damesvariant van een overhemd is een bloes." 

Toen ik dit een aantal keren had gehoord, zou ik Anna niet zijn als ik niet op onderzoek zou uitgaan aleer het eventueel aan te passen. Want wat is het verschil tussen een overhemd en een bloes nou eigenlijk echt?

Een mengelmoesje van damesbovenkleding

Als ik op de term bloes of het ( franse) blouse zoek dan valt het mij op dat het merendeel van de hits allerlei topjes zijn voor vrouwen, maar niet wat ik zoek; een overhemd-achtig kledingstuk voor vrouwen!

Bloes of blouse lijkt dus gebruikt te worden als een meer overkoepelende term voor alle bovenkleding voor vrouwen. Er komt hier en daar een keer een wat zakelijker model langs, wat veel gemeen heeft met een overhemd. Maar 1 exemplaar met rudimentaire beschrijving, van onbekende oorsprong maakt mij niet blij. Liefs 99% van hetgeen wat ik zie is niet wat een client zou zoeken.

Als ik daarentegen op de term overhemd zoek, krijg ik wel voor het grootste deel zakelijke, formele overhemden voor mannen als resultaat. 

Als ik de Van Dale nasla op de definitie van overhemd en bloes, lees ik het volgende:

over·hemd[1](het; o; meervoud: overhemden)
1: hemd van fijne stof, over een ander heen gedragen

bloes[2] (de; v; meervoud: bloezen), blou·se (de; v; meervoud: blouses)
1: ruim kledingstuk voor het bovenlichaam

Het woordenboek geeft de standaard definitie aan zonder aanduiding of het een mannen of vrouwen kledingstuk is. Dus als het niet zo in het woordenboek staat, waarom gebruiken wij het dan in onze dagelijkse taal? In het woordenboek vind ik in ieder geval geen uitleg over waarom de vrouwenvariant van het overhemd een andere naam moet hebben (in tegenstelling tot bijvoorbeeld andere kledingstukken). 

Ik ging dieper graven en kwam een artikel tegen, geschreven door Dean Brough, over de geschiedenis van het overhemd en de bloes. Dean Brough is programmadirecteur van de "School of Design" bij de Queensland Universiteit of Technology en heeft verschillende publicaties op zijn naam staan op het gebied van mode. Je zou hem dus een expert op het gebied van mode kunnen noemen. Zijn artikel getiteld “The classic white formal shirt : a powerful emblem of social change”[3]is heel interessant! Het laat heel goed zien hoe de twee kledingstukken zijn geëvolueerd naar de versies van nu. Ook laat het goed zien dat de onderscheiding van het overhemd en de bloes op geslacht mode historisch niet onderbouwd is. 

Het witte overhemd als onderbelicht (mode)icoon

Volgens Brough heeft het witte overhemd grote invloed gehad op het modebeeld. Hij vindt dat dit kledingstuk onderbelicht is geweest in de academische wereld en wil graag wat meer over de geschiedenis van het kledingstuk belichten. 

Het voor ons nu herkenbare overhemd begint in de Victoriaanse tijd. Een wit overhemd was toen een belangrijk symbool van rijkdom; regelmatig wassen was duur en allen weggelegd voor de elite. Ook ademde het door het onveranderlijke ontwerp stabiliteit, conformiteit en betrouwbaarheid uit. Daarnaast werd de dames variant als een icoon gezien van de nieuwe onafhankelijke, op de arbeidsmarkt tredende, vrouw. 

Het artikel gaat verder met het bespreken/belichten van 3 verschillende kledingstukken:

  • Het witte herenoverhemd (shirt)
  • Het witte damesoverhemd (shirt-waist)
  • Matrozenhemd (‘middy’- blouse)

Brough kijkt naar de vorm en origine van de kledingstukken.

Het witte herenoverhemd

Het overhemd of ‘shirt’ in het engels werd oorspronkelijk als onderkleding gedragen. Het had toen nog een los vallende, ongestructureerde vorm. 
Dit kledingstuk werd meer naar de voorgrond gebracht door George Bryan "Beau" Brummell(1778-1840) met zijn witte linnen overhemden en uitvoerig geknoopte cravatten. 

G.B. Brummell
G.B. Brummell in zijn typische look met overhemd en cravatt

Gedurende de periode tussen 1840 en 1870 werd de pasvorm van het overhemd steeds meer getailleerd, wat meer bij het huidige beeld past. Dit kwam door ontwikkelingen binnen de kleermakerij waardoor maatkleding betaalbaarder werd, zoals bijvoorbeeld verbeteringen in patroontekenen. Tegen 1890 aan was de basis voor wat wij tegenwoordig het overhemd noemen gelegd. 

Het typische overhemd van eind 19deeeuw verschilt niet veel van het standaard hedendaagse model. Een natuurlijke pasvorm op het bovenlijf ( wat we nu een ‘comfort fit’ zouden noemen) en een knooplijst in het midden aan de voorkant. Stevige tab-boord en manchettenen, lange mouwen en afgeronde zoom. Gemaakt van katoen. 

Het witte damesoverhemd


Vrouw die een blouse draagt, CCO Images. 

Damesoverhemden werden in de 19deeeuw wereldwijd gepopulariseerd door de illustrator Charles Dana Gibson. Hij had naast illustratie ook ontwerptalent en zette zo een nieuwe stijl van kleden neer voor vrouwen getypeerd als de ‘Gibson Girl’[4]. Een vrijgevochten stijl voor die tijd die het stramien van het strakke corset meer losliet. 

Het witte damesoverhemd oftewel de ‘shirt-waist’ in het engels ( letterlijk vertaald; hemd-taille) had vanaf de 19deeeuw veel weg van het heren overhemd ,maar dan zoals de naam al zegt; meer getailleerd. Eind 19deeeuw werd het damesoverhemd het belangrijkste onderdeel van de bovenkleding voor dames. 
Dat kwam onder andere doordat de mode zich aanpaste aan de nieuwe lifestyle van de ‘nieuwe’ vrouw; eentje die buitenshuis kon gaan werken op kantoor en kon sporten.  De comfortabelere pasvorm zorgde ervoor dat het overhemd uitermate geschikt was voor de werkende en steeds meer sportende vrouw. 

De ‘middy’ blouse

De naam legt al in zichzelf veel van de achtergrond van dit model uit. ‘Middy’ komt van het engelse woord ‘midshipman’ oftewel een cadet bij de marine. De term ‘blouse’ stamt vermoedelijk van het franse woord  "bliaut" of nog waarschijnlijker van het oud franse kledingstuk de "blialt"; volgens Brough een lang blauw losvallend hemd van de (land)arbeider, maar volgens de historicus Dairmata werd het ook gedragen door adel in de vorm van de lange tunieken met of zonder ceintuur[5]. 

De bloes in het Gotische tijdperk
Voorgotische Blialt; voorganger van de bloes.
Bron: L.Wittie see ref. 5.

Cadetten bij de marine droegen mid 1800 het kledingstuk wat de ‘middy’ blouse werd genoemd in het engels, maar ook een vergelijkbaar kledingstuk werd in Europa gedragen. Typerend voor dit kledingstuk was de wijd uitlopende pasvorm wat meestal in de broek werd gepropt. Daarbij had het blauwe decoratieve streep-elementen op bijv. de borst. 


Illustratie van een jonge vrouw met een bloes uit circa 1920, Baltimore & Ohio employees magazine.

Initieel werd dit model gedragen door marine cadetten en later werd het mode voor jongens. Maar met de sociale veranderingen en de mode in de laat 19deeeuw, gingen vrouwen variaties op de ‘middy- blouse’ dragen.

Dit model liet het strak ingesnoerde corset silhouet helemaal achter zich en gaf de vrouw optimale bewegingsvrijheid die nodig was voor de sportactiviteiten waar de vrouw toen juist meer aan mee ging doen. 

Conclusie

Wat is een overhemd?

Een overhemd is een getailleerd bovenkledingstuk voor vrouwen zowel als mannen, vaak bestaande uit:
-Kraag
-Achterpand
-Voorpand met een knopenlijst (rechts- of links sluitend)
-Manchetten
Een overhemd is een traditioneel kledingstuk dat juist doordat het vrijwel hetzelfde is gebleven als 100 jaar geleden een klassieke basis geeft aan elke look.

Wat is een bloes?

Een bloes of blouse is een wijd uitlopend bovenkledingstuk voor zowel de man als vrouw, gemaakt uit verschillende stoffen zoals katoen, polyester, viscose.
Een blouse bestaat vaak minimaal uit:
-Achterpand
-Voorpand met een knopenlijst (rechts- of links sluitend)
-Kraag
-Manchetten
Een blouse heeft veel meer versierselen en design opties dan een overhemd. Daarom leent een bloes zich vaak ook voor sportieve, informele, feestelijke looks.

Dit is de basis waarop ik heb besloten om mijn assortiment iets anders op te delen dan gebruikelijk. Uiteraard kun je ook gewoon het gehele assortiment bekijken, of alleen de modellen die passen bij jouw figuur.

Om het verschil nog beter te illustreren, zie hier een voorbeeld uit mijn assortiment:

Zoals je kunt lezen en zien zijn de bovenstaande kledingstukken niet alleen qua vorm van elkaar verschillend, maar ook qua culturele achtergrond. Overhemden waren en zijn nog steeds meer strakke ontwerpen om de drager puurheid en professionaliteit te laten uitstralen. Terwijl de (middy- )blouse juist meer een losser, sportiever karakter had en heeft. 

De Stresa van byMi is een getailleerd model in het wit met manchetten en een kent kraag. Hierdoor is het bijna 1 op 1 met het klassieke overhemd uit de Victoriaanse tijd. Wat mist is de tab-boord en de manchetten en kraag zijn niet zo stijf als ze vroeger gedragen werden. Rechts is een bloes van het merk Seidensticker, de Summer Camo; het model is van een soepelvallende viscose stof en valt ruim en los om het lichaam. De bloes is niet 1 op 1 het zeemanshemd van vroeger, maar heeft de sportieve, informele stijl.

Tot zoverre mijn uitleg van de verschillen tussen een overhemd en bloes en natuurlijk mijn persoonlijke mening erover. Dit is waarschijnlijk niet het standaard verhaal wat je gewend bent maar ik hoop dat jij het interessant vond. 

Wat vind jij van het huidige aanbod van overhemden voor vrouwen? Niet alleen in mijn winkel maar over het algemeen? 

Bronnen (meer leesvoer):

Terug naar blog